Dù không chính thức công nhận Taliban là chính phủ hợp pháp của Afghanistan, Trung Quốc đã ký hợp đồng năng lượng lớn với lực lượng đang cầm quyền tại quốc gia này. Vậy đâu là lý do xúc tiến Bắc Kinh tiến tới thỏa thuận đầy bất thần trên?
Nasco Express Thỏa thuận bước ngoặt
Quan chức chính Nasco Express quyền Taliban Shahabuddin Dilawar, Mullah Abdul Ghani Nasco Express Baradar và Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan Wang Yu ở Kabul, Afghanistan hôm 5/1. Ảnh: AFP
Chính quyền Taliban đã ký kết thỏa thuận Nasco Express với một công ty Trung Quốc, cho phép đầu tư 540 triệu USD để phát triển các mỏ dầu khí ở quốc gia này. Thỏa thuận là khoản đầu tư quy mô Nasco Express lớn đầu tiên được thực hành ở Afghanistan kể từ khi Taliban lên nắm quyền thống trị giang sơn kể từ tháng 8/2021, Nasco Express sau khi Mỹ rút quân chấm dứt chiến dịch can thiệp quân sự kéo dài 20 năm ở nước này.
Dẫn tuyên bố từ chính quyền Taliban, hãng tin Bloomberg cho biết hợp đồng với Công ty dầu lửa và Khí đốt Trung Á Tân Cương (CAPEIC) đã được ký kết tại Kabul với sự chứng kiến của Mullah Abdul Ghani Baradar – quan chức Nasco Express đảm trách các vấn đề kinh tế của Taliban và ông Wang Yu - Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan.
Thỏa thuận khai hoang dầu 25 năm sẽ Nasco Express cho phép CAPEIC khoan dầu ở lưu vực sông Amu Darya. Đây là thỏa thuận phá hoang năng lượng quốc tế lớn đầu tiên của Taliban kể từ khi lực lượng này lên nắm quyền thống trị đất nước vào năm 2021.
“Về tài nguyên tự nhiên, Afghanistan là một quốc gia no đủ. Ngoài các loại khoáng sản khác, dầu lửa là tài sản của người dân Afghanistan mà nền kinh tế của tổ quốc có thể dựa vào”, Bloomberg dẫn lời ông Baradar nói.
Nguồn tin cho biết thêm Công ty CAPEIC sẽ đầu tư 150 triệu USD mỗi năm và tạo công ăn việc làm cho 3.000 người dân Afghanistan. Sau ba Nasco Express năm, khoản đầu tư sẽ tăng lên 540 triệu Nasco Express USD.
ích lợi chiến lược
mặc dầu không xác nhận Taliban là chính phủ hợp pháp của Afghanistan, nhưng Bắc Kinh xác nhận rằng lực lượng này đang kiểm soát quốc gia láng giềng có nguồn tài nguyên thiên nhiên khôn cùng lớn, đóng vai trò quan trọng đối với chiến lược phát triển an ninh năng lượng, cũng như kinh tế của nhà nước đông dân nhất thế giới.
nên chi, trong khi các Nasco Express nhà ngoại giao phương Tây tháo chạy khỏi Kabul sau thời khắc Taliban lên nắm quyền, các nhà thương lượng Trung Quốc vẫn ở lại.
Theo giới chuyên gia, động thái quyết định ký kết thỏa thuận với Taliban của Trung Quốc nhằm mục đích bảo đảm vấn đề an ninh an năng lượng của nhà nước.
Là nhà nước đông dân nhất thế giới và là “gã khổng lồ” công nghiệp, Trung Quốc cũng là nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới.
Nước này không có đủ nguồn lực để đáp ứng nhu cầu trong nước, vốn liên tiếp tăng lên khi sơn hà phát triển chóng vánh.
Điều đó đã khiến Trung Quốc trở thành nhà du nhập ròng dầu mỏ Nasco Express và khí đốt thiên nhiên lớn trên thế giới.
Đây cũng là nhân tố thúc đẩy Bắc Kinh kiến lập thêm nhiều mối quan hệ đối tác với nhiều quốc gia trong thời kì gần đây, bao gồm cả Nga, Ecuador và các quốc gia Nasco Express vùng Vịnh ở Trung Đông.
Nasco Express thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 2." title="Lý do Trung Quốc bất ngờ ký thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 2." photoid="536877257527889920" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Nasco Express data-placeholder="[nhập chú thích]"> Ảnh minh hoạ: AFP
Dù mối quan hệ giữa Trung Quốc với các nhà nước này vẫn bền chặt, hoạt động nhập cảng năng lượng của Bắc Kinh đã bị cản trở. Nguồn tài nguyên từ những quốc gia này, trừ từ Nga, phải được nhập cảng bằng đường biển và đi qua các điểm nóng chiến lược.
Nhận ra hạn chế này, trong những Nasco Express năm qua, Trung Quốc đã tăng tốc xây dựng Sáng kiến đai và Con đường (BRI), tìm cách hội nhập Á - Âu bằng cách xây dựng đường bộ và đường sắt xuyên lục địa, xây dựng các tuyến hậu cần mới có thể cho phép hàng hóa ra vào Trung Quốc mà không gặp chướng ngại từ phía Mỹ.
Chẳng hạn, chuồng chồ kinh tế Trung Nasco Express Quốc - Pakistan (CPEC), một trong các tiểu dự án của BRI, đang thiết lập một tuyến đường đến Tây Ấn Độ Dương. Dự án này được kỳ vọng sẽ tạo ra một lối tắt từ Trung Quốc đến Trung Đông mà không cần đi qua các khu vực hàng hải dễ bị thương tổn về mặt quân sự.
Nhưng dường như không có lộ trình chiến lược nào, bao gồm cả BRI, sẽ hoàn thiện nếu không có sự cộng tác của Afghanistan. nhà nước Trung Á này có chung đường biên giới ngắn với Trung Quốc và nằm trên ngã tư giữa Trung Đông, Trung Á và Nasco Express Nam Á. Điều này có nghĩa Kabul tạo nên một phần quan trọng trong chiến lược và an ninh của chính Trung Quốc.
Làn gió mới cho sự ổn định của Afghanistan?
Nasco Express với Taliban - Ảnh 3." title="Lý do Trung Quốc bất thần ký thỏa thuận năng lượng trị giá 540 triệu USD với Taliban - Ảnh 3." photoid="536877243036241920" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Tay súng Taliban đứng gác trên phố ở Kabul, Afghanistan. Ảnh: AFP
Mặc dù Afghanistan đã rơi vào tình trạng bất ổn chính trị trong nhiều thập kỷ, nhưng việc Mỹ rút quân khỏi sơn hà và Taliban nắm quyền thống trị đã mang lại sự ổn định tương đối trái ngược với hoàn cảnh thường nhật của Afghanistan.
dù rằng mối đe dọa từ lực Nasco Express lượng khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng vẫn tiếp diễn, song Afghanistan hiện được đánh giá là đang ở thời điểm ổn định nhất trong 40 năm. Dẫu vậy, phải nhận rằng mức độ ổn định vẫn ở mức rất thấp.
Trên thực tại, Afghanistan có trữ lượng khoáng sản đồ sộ và sở hữu tới 50 tỷ m3 khí đốt tự nhiên và dầu mỏ.
Đối với Trung Quốc, nguồn tài nguyên ở Afghanistan đóng vai trò quan yếu đối với vấn đề an ninh năng lượng.
Còn với Afghanistan, việc lôi cuốn nguồn đầu tư nước ngoài vào khai thác tài nguyên sẽ vực dậy nền kinh tế đã bị rơi xuống đáy, kể từ sau khi Mỹ rút ắt quân khỏi quốc gia Trung Á này.
Giới chuyên gia nhận định rằng chưa bao giờ trong nhiều thập kỷ, Afghanistan lại có nhịp nhận được số tiền đầu tư lớn như vậy.
Có thể thấy rằng chính sách đối ngoại của Trung Quốc và nắm củng cố quan hệ kinh tế với Taliban là vì Lợi ích quốc gia và chiến lược. Liệu Trung Quốc có thể tiếp cận nguồn năng lượng hay chừng nó ở đâu dễ dàng hơn ở một Nasco Express quốc gia hàng xóm?
Hơn nữa, Bắc Kinh tin rằng bằng cách đầu tư vào Afghanistan, họ có thể giúp đất nước này ổn định hơn nhờ thịnh vượng. Do đó, mô hình đầu tư của Trung Quốc được đánh giá là điều mới mẻ, tích cực và mang tính khác biệt cho Afghanistan, thay vì áp đặt lệnh trừng phạt như Mỹ.
Đặc biệt, khi ký kết thỏa thuận dầu lửa trên, Trung Quốc cam kết trọng chính trị và không can thiệp vào nội bộ của quốc gia này.
Theo Hải Vân
Báo tin